Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի երկրներում առողջապահական արդյունքները վերջին 50 տարիների ընթացքում ամենադանդաղն են առաջխաղացում արձանագրել։ «Արմենպրեսի» փոխանցմամբ, երեկ Հայաստանում առողջապահության ոլորտի քաղաքականությամբ զբաղվող պետական պաշտոնյաներն ու մասնագետները քննարկել են Համաշխարհային բանկի «Բարելավելով առողջապահական համակարգի արդյունքները Եվրոպայում եւ Կենտրոնական Ասիայում» նոր զեկույցը։

Այն առաջարկում է բարելավել առողջապահական հիմնական արդյունքները, ապահովել համարժեք ֆինանսավորում եւ հզորացնել ինստիտուցիոնալ հիմքերը, որպեսզի տարածաշրջանում առողջապահության համակարգը կատարելագործվի։
Վերլուծության համաձայն, Եվրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի (ԵԿԱ), Արեւմտյան Եվրոպայի երկրների միջեւ կյանքի տեւողության տարբերությունը 1960—ականներից ի վեր մեծացել է, մինչդեռ միջին եկամուտ ունեցող այլ տարածաշրջաններում կյանքի տեւողությունը հավասարվել է, ապա եւ գերազանցել է ԵԿԱ–ի ցուցանիշը։ Մինչեւ 1990 թվականը Հայաստանի արձանագրած ցուցանիշը դեռեւս անգերազանցելի է նեկայումս երկրի արձանագրած ցուցանիշների հետ համեմատած։ Տարածաշրջանի բոլոր երկրներում վերջին ժամանահակատվածում արձանագրվել է դրական միտում, սակայն Արեւմտյան Եվրոպայի երկրներին հասնելու համար դեռեւս երկար ճանապարհ է սպասվում։

«ԵԿԱ—ի բնակչության շրջանում ամենատարածվածը սիրտ–անոթային հիվանդություններն են»,–նշել է Օուեն Սմիթը, ով Համաշխարհային բանկի առողջապահության ոլորտի առաջատար տնտեսագետն է եւ զեկույցի համահեղինակը։ Նրա խոսքով, այս խմբի հիվանդություններով է պայմանավորված Արեւմտյան Եվրոպայի եւ ԵԿԱ—ի միջեւ արձանագրված կյանքի տեւողության տարբերության կեսից ավելին։ «Տարածաշրջանում սիրտ–անոթային հիվանդությունների նման տարածվածությունը ինքնաբերաբար պետք է հանդիսանա համարժեք քաղաքականության որդեգրման թիրախ»,— ընդգծել է Սմիթը։

Սիրտ–անոթային հիվանդություններով պայմանավորված մահացության կրճատման համար անհրաժեշտ է ձեռնարկել կանխարգելիչ միջոցներ։ Դրանց շարքում է ալկոհոլի եւ ծխախոտի կանխարգելումը։ Հայաստանում սիրտ–անոթային մահացության կրճատման համար անհրաժեշտ կլինի ծխախոտի առավել խիստ հարկման, նախնական բուժօգնության միջոցով բարձր ճնշման բարելավված դիտորդական եւ առողջապահական համակարգի բոլոր մակարդակներում ծառայությունների մատուցման որակի բարձրացման համադրությունը։

Զեկույցն առաջարկում է, որ տարածաշրջանի առողջապահական օրակարգում կանխարգելումն ու բուժումը հավասարապես արժանանան ուշադրության, մասնավորապես՝ արդյունավետ ծախսային միջոցների ներդրման միջոցով։
Հայաստանում առողջապահական համակարգի խոցելի կետերից մեկը ֆինանսական ապահովությունն է, քանի որ տնային տնտեսությունների զգալի մասը բժշկական ծախսերի արդյունքում ենթակա է աղքատացման վտանգին։ Միեւնույն ժամանակ աղքատների եւ հարուստների միջեւ առողջապահական մատչելիության անհավասարության առումով տարածաշրջանում երկիրը արձանագրել է բարձր ցուցանիշներից մեկը։ Ֆինանսական պաշտպանվածության բարելավման համար կպահանջվի աջակցության որոշակի ընդլայնված փաթեթի համադրություն, խոցելի խմբերի դեպքում առողջապահական ծրագրի առավել թիրախավորում եւ ոչ ֆորմալ վճարումների կրճատում։

«Որպեսզի առավել բարձրորակ առողջապահական ծառայությունները լրացուցիչ բեռ չառաջացնեն տնային տնտեսությունների վրա, առաջարկում ենք բարելավել ծառայությունների թիրախավորումը աղքատների համար, միեւնույն ժամանակ բարելավելով հանրային առողջապահական ծախսերի արդյունավետությունը»,— նշել է Հայաստանում Համաշխարհային բանկի գրասենյակի համաղեկավար Ժան Միշել Հապին։

Պետական բյուջեն անարդյունավետ առողջապահական ծախսերից պաշտպանելու համար զեկույցն առաջարկում է հիվանդանոցային լրացուցիչ ենթակառուցվածքներից ազատվելու, ծառայությունների մատուցման նորարարական մոտեցումներ որդեգրելու, ծառայություններ մատուցողի կատարողականի վերաբերյալ տեղեկատվությունը ամբողջացնելու միջոցով բարելավել արդյունավետությունը։

Զեկույցում անդրադարձ է կատարված նաեւ ունիվերսալ դեղատոմսի բացակայության փաստի միջոցով լավ արդյունքների արձանագրման անհրաժեշտությանը։ Զեկույցի հեղինակները Հայաստանին առաջարկում են որդեգրել ԵԿԱ—ում բացակայող, բայց առավել զարգացած երկրներում առողջապահական համակարգը կառավարող հիմնական բաղադրիչները։