Եթե այսօր աշխարհի լավագույն մասնագետները Երեւանում են, նշանակում է՝ Հայաստանը կոնկրետ ոլորտում աշխարհի առաջատար երկրներից է։ Լյարդաբանության ոլորտում մեր երկրի զբաղեցրած դիրքը հայ մասնագետներն այդպես են մեկնաբանում։

Իսկ լյարդաբանների այցի առիթը սեպտեմբերի 6—7—ն անցկացված լյարդաբանության երկրորդ միջազգային գիտաժողովն էր։ Այն կազմակերպել էր Հայկական լյարդաբանական ասոցիացիան։ Աշխարհի տարբեր երկրներից ժամանած եւ Հայաստանի 400 լյարդաբաններն անդրադարձել են լյարդաբանության հետ կապված բոլոր խնդիրներին, մասնավորապես, վիրուսային հեպատիտների կանխարգելման եւ բուժման ժամանակակից մեթոդներին, իրավիճակային վերլուծությանը։

Հայկական լյարդաբանական ֆորումի նախագահ, «Նորք» ինֆեկցիոն կլինիկական հիվանդանոցի լյարդաբանական բաժանմունքի ղեկավար Հասմիկ Ղազինյանը երեկ լրագրողների հետ զրույցում ասաց, որ աշխարհում կազմակերպվում են տարեկան 10—20 նմանատիպ կոնֆերանսներ, որոնց նպատակը լյարդաբանության զարգացումն է. «Դա համարվում է բժշկության ամենակարեւոր դաշտերից մեկը, որն ընդգրկում է այնպիսի հիվանդություններ, ինչպիսիք են վրուսային հեպատիտները, որոնցից մահացությունները տարեկան միլիոնից ավելի են։ Հայաստանը համարվում է հեպատիտ B—ի եւ հեպատիտ C—ի առումով միջին տարածվածությամբ գոտի։ Հայաստանի ազգաբնակչության 2—3 տոկոսն ունի խրոնիկ հեպատիտ B վիրուսակրություն եւ շուրջ 4 տոկոսը՝ խրոնիկ հեպատիտ C վիրուսակրություն»։

Ղազինյանի խոսքերով, ներկայումս մեր երկրում առաջնորդվում են բավականին լուրջ միջազգային ուղեցույցներով, որոնք տարեցտարի ավելացնում են հեպատիտ C—ից առողջացածների թիվը։ Ճիշտ է, այն դեռեւս չի համարվում 100 տոկոսանոց բուժելի հիվանդություն, բայց բուժման արդյունավետության ցուցանիշները վերջին տարիներին բավականին բարձրացել են։ Ներկայումս բուժման նորագույն մեթոդը եռակի թերապիան է՝ ավելացրած երրորդ դեղամիջոց։ Մասնագետն ասում է, որ բավականին ֆինանսատար բուժում է, բայց արդյունավետությունը հասնում է մինչեւ 90 տոկոսի։

Նա վստահեցնում է, որ ՀՀ առողջապահության նախարարությունը ներկայումս անում է ամեն ինչ հիվանդացության կանխարգելման, ախտորոշումը ճիշտ ուղու վրա դնելու եւ սոցիալապես անապահով հիվանդներին օգնելու ուղղությամբ։
Իսկ հայ մասնագետների՝ այս ոլորտի ձեռքբերումները Հայկական լյարդաբանական ֆորումի նախագահը նույնն է համարում, ինչ ամբողջ աշխարհի առաջատար երկրների մասնագետներինը։

«Արմենիկում» կլինիկական կենտրոնի կլինիկական ծառայության ղեկավար Վիոլետա Սարգսյանը նշեց, որ վիրուսային հեպատիտներն այսօր ամբողջ աշխարհում առողջապահության կարեւորագույն խնդիրներից են։

Մասնավորապես, հեպատիտ C—ի հիմնախնդիրը ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ աշխարհում համարվում է վերջնականապես չլուծված կարեւորագույն հարցերից։ «Այս գիտաժողովը մեկ քայլ առաջ է, առհասարակ, հեպատոլոգիայի բնագավառում։ Հայաստանը համընթաց քայլում է եվրոպական երկրների հետ։ Դա բազմիցս փաստարկվել է միջազգային կոնֆերանսների ժամանակ։ Ինչ վերաբերում է «Արմենիկումի» հետազոտություններին, ապա կատարվող հետազոտությունների նպատակն է ուսումնասիրել «Արմենիկումի» արդյունավետությունը, անվտանգությունը լյարդի հիվանդությունների ժամանակ։ Կլինիկական հետազոտությունները տասը տարի շարունակ կատարվում են, եւ ստացված արդյունքների ոգեշնչող տվյալներից ելնելով, այդ հետազոտություններն այժմ կատարվում են նաեւ հեպատիտ C—ով հիվանդների շրջանում՝ ե՛ւ դեղամիջոցի անվտանգությունը, ե՛ւ արդյունավետությունը պարզելու համար»,–նշեց Վ. Սարգսյանը։

Իսկ ԱՄՆ—ում վերջին ամիսներին աշխատանքներ են տարվում հիվանդության առաջացման պատճառները չեզոքացնելու, դրանց մասին իրազեկելու ուղղությամբ։ Այս մասին տեղեկացրեց աշխարհահռչակ լյարդաբան, Սան Դիեգոյի համալսարանական կլինիկայի հեպատոլոգիայի ծառայության ղեկավար Ռոբերտ Գիշը։ Գիշի տվյալներով, ներկայումս ԱՄՆ—ում կա 5 մլն հիվանդ հեպատիտ C—ով, 2 մլն հիվանդ հեպատիտ B—ով. «ԱՄՆ—ի կառավարությունը որոշում է կայացրել 1995 թվականից հետո ծնված երեխաների՝ հեպատիտ C—ի ախտորոշման վերաբերյալ անվճար թեստ անցնելու մասին»։

«Հայաստանում էլ հեպատիտ B—ն 1999թ. ընդգրկված է երեխաների պատվաստումների ծրագրում։ Դա հանգեցրել է նրան, որ երեխաների շրջանում չունենք սուր դեպքեր։ Հեպատիտ C—ն բուժվող հիվանդություն է, հեպատիտ B—ի ապագա զարգացումը կարող ենք կանխել, ուրեմն պետք է մտածենք վաղաժամ ախտորոշման մասին»,–ասում է ՀՀ ԱՆ համաճարակաբանության ինստիտուտի տնօրեն Գայանե Մելիք—Անդրեասյանը։ Եվ այն անձանց, ովքեր կասկածում են, որ վարակված են հեպատիտ C—ով, կոչ է անում դիմել բժշկական հաստատություններ։

Թամարա ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ