Հայաստանն ու Հնդկաստանը առեւտրաշրջանառության ոլորտում գործընկեր երկրներ են եւ ունեն երկուստեք հետաքրքրություններ։ Հայ գործարարները ոչ միայն արտահանում, այլեւ ներմուծում են մի շարք ապրանքներ։ Նախորդ տարվա տվյալներով Հայաստանի Հանրապետության եւ Հնդկաստանի Հանրապետության միջեւ արտաքին առեւտրաշրջանառությունը կազմել է 62.1 մլն ԱՄՆ դոլար։ Ընդ որում, արտահանումը ՀՀ—ից Հնդկաստանի Հանրապետություն կազմել է 193 հազար ԱՄՆ դոլար իսկ ներմուծումը՝ 62 մլն ԱՄՆ դոլար։

Դեպի այդ երկիր հիմնականում արտահանվում են բնական եւ արհեստական մարգարիտ, թանկարժեք կամ կիսաթանկարժեք քարեր, թանկարժեք մետաղներ, միջուկային ռեակտորներ, կաթսաներ, մեխանիկական եւ օպտիկական սարքավորումներ, բժշկական կամ վիրաբուժական սարքեր եւ ապարատներ, նմանատիպ տարբեր հարմարանքներ եւ սեւ մետաղներ։

Իսկ Հնդկաստանից ՀՀ են ներմուծվում հիմնականում միս եւ մսամթերք բնական կամ արհեստական մարգարիտ, թանկարժեք կամ կիսաթանկարժեք քարեր, թանկարժեք մետաղներ, պլաստմասե իրեր, ծխախոտ եւ ծխախոտի արդյունաբերական փոխարինողներ, սեւ մետաղներ։ Նշենք, որ հնդկական կապիտալով ներկայումս Հայաստանում գործում են ավելի քան 20 ընկերություններ, մասնավորապես տեղեկատվական եւ հեռահաղորդակցության ոլորտում։

Բացի վերոնշյալ ոլորտներից, երկու երկրները մեծ հետաքրքրություններ ունեն զարգացնելու փոխգործակցությունը նաեւ դեղագործության ոլորտում։

Այս նպատակով երեկ Հայաստանում Հնդկաստանի հանրապետության դեսպանության եւ Զարգացման հայկական գործակալության հետ համատեղ կազմակերպվել էր հայ—հնդկական գործարար համաժողով՝ վեր հանելու երկու երկրներում այս ոլորտում առկա հնարավորությունները։ Համաժողովին մասնակցելու համար Հայաստան էին ժամանել ավելի քան 30 հնդիկ ձեռնարկատերեր, որոնք ներկայացնում էին դեղագործության ոլորտը եւ զբաղվում ինչպես արտադրությամբ, այնպես էլ ներմուծմամբ եւ արտահանմամբ։

ԶՀԳ տնօրեն Ռոբերտ Հարությունյանը նշեց, որ Հնդկաստանը աշխարհին հայտնի է դեղագործության արտադրությամբ, եւ նրանց համար մեր երկիրը նույնպես լավագույն գործընկեր է։ «Մեր հիմնական նպատակը ոչ միայն դեղագործական արտադրանքի ներմուծումն ու առեւտրի զարգացումն է Հայաստանում, այլեւ համատեղ ձեռնարկությունների ստեղծումը։ Հայաստանն ունի դեղերի արտադրության համար բարենպաստ եւ մրցունակ միջավայր՝ հաշվի առնելով նաեւ ԱՏԳ—ների գործունեությունը»,–նշեց ԶՀԳ տնօրենը։

Համաժողովին ներկա խոշոր արտադրողներից ոմանք նպատակ ունեն մեր երկրում ուսումնասիրել Հայաստանի բիզնես միջավայրը, օրենսդրական դաշտը եւ դիտարկել Հայաստանից արտահանման ապահովման հնարավորությունները դեպի ԱՊՀ երկրներ։ Հիշեցնենք, որ Հայաստանը ԱՊՀ երկրների հետ ունի ազատ առեւտրի համաձայնագիր, եւ այժմ էլ բանակցություններ են տարվում մաքսային միությանն անդամակցելու ուղղությամբ։ «Այս գործոնը, կարծում եմ, մեծ հեռանկարներ կբացի հնդիկ գործարարների համար՝ մուտք գործելու նոր շուկաներ»,–վստահեցրեց Ռոբերտ Հարությունյանը։ Մեր երկրում համատեղ դեղագործական արտադրություն հիմնելու պարագայում հնարավոր է տրանսպորտային ծախսերը նվազեն, ստեղծվեն նոր աշխատատեղեր, ավելանա արտահանումների ծավալը։ Բացի այդ, գործակալության տնօրենը կարեւորում է նաեւ գիտելիքների ու նորարարությունների փոխանցման գործոնը մեր երկիր, նշելով, որ Հնդկաստանն այս առումով ունի բավական մեծ ներուժ։ Հնդկացի գործարարների հետ մատնանշվեցին նաեւ Հայաստանից դեպի Հնդակստան դեղեր արտահանելու հնարավորությունները։

ՀՀ էկոնոմիկայի փոխնախարար Տիգրան Հարությունյանը նշեց, որ հայ–հնդկական հարաբերությունները դինամիկ զարգանում են տարբեր ոլորտներում։ Ըստ նրա, արդյունաբերության եւ քաղաքականության ռազմավարության 11 ոլորտների ցանկում կառավարության կողմից դեղագործությունն ընտրվել է որպես գերակայություն, եւ արդեն իսկ ստեղծված է ոլորտային խորհուրդ, մշակված է պետական աջակցության ծրագիր։ Փոխնախարարը մատնանշեց, որ դեղագործության ոլորտում արձանագրվել է արտադրության բացարձակ աճ, եւ նախորդ տարվա տվյալներով աճը կազմել է 30 տոկոս։ Աճ է արձանագրվել նաեւ արտահանման առումով՝ կազմելով 27 տոկոս։

Փոխնախարարը հնդիկ գործարարներին ներկայացնելով մեր երկրի մաքսային միությանն անդամակցելու արդյունքում տեսանելի հեռանկարները, վստահեցրեց նրանց, որ այս հանգամանքը մեծապես կանդրադառնա նաեւ դեղագործության ոլորտի զարգացման վրա եւ հնարավորություն կստեղծի նրանց կատարած ներդրումների արդյունքում արտադրությունը Հայաստանից անխոչընդոտ արտահանելու ԱՊՀ շուկա։

Տիգրան Հարությունյանը որպես ոլորտին ուղղված եւս մեկ աջակցության գործիք՝ մեջբերեց ստեղծված ԱՏԳ—ների գործունեությունը, որտեղ նույնպես կխրախուսվի դեղագործության եւ բիոտեխնոլոգիաների արտադրությունը։ «Ստեղծված են բոլոր հնարավորությունները արտադրելու եւ արտահանելու արտադրանքը առանց հավելյալ ծախսերի», — հավելեց փոխնախարարը՝ նշելով, այս ոլորտի զարգացման համար շատ կարեւոր է նոր ազդակի հաղորդումը, ինչը կարող է լինել նոր տեխնոլոգիաների ներմուծումը ոլորտի արտադրության բնագավառ։

ՀՀ արտաքին գործերի փոխնախարար, հայ—հնդկական միջկառավարական հանձնաժողովի նախագահ Սերգեյ Մանասարյանը նշեց, որ այս գործարար համաժողովը առավել կամրապնդի երկու երկրների համագործակցությունը՝ նպաստելով նաեւ դեղագործության ոլորտի զարգացմանը։ Իսկ ՀՀ—ում Հնդկաստանի արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Սուրեշ Բաբուն մեջբերեց տվյալներ այն մասին, որ հնդկական դեղագործական արդյունաբերությունը կազմում է մոտ 15 մլրդ դոլար, իսկ մինչեւ 2020 թ. այն կհասնի 50 մլրդ դոլարի՝ ապահովելով տարեկան 15 տոկոս աճ։ Ներկայացնելով տվյալներ դեղագործական խոշոր արտադրողների վերաբերյալ, դեսպանը հույս հայտնեց, որ երկու երկրների միջեւ այս ոլորտում տեղի ունեցած երկխոսությունը կհանգեցնի փոխշահավետ համագործակցության։

Առողջապահության նախարարի խորհրդական Ղուկաս Ուրիխանյանն էլ հավելեց, որ դեղագործության ոլորտում նման համաժողովները լավագույն խթանն են առկա մասնագիտական եւ գործնական ունակությունները վերհանելու եւ ոլորտի հետագա զարգացումն ապահովելու համար։ Նրա կարծիքով համագործակցության հստակ արդյունքները տեսանելի կլինեն ապագայում։

Երկօրյա համաժողովին կից կկազմակերպվեն նաեւ երկուստեք հանդիպումներ, կլոր սեղանի քննարկումներ եւ այցելություններ համապատասխան ձեռնարկություններ։

Լուսինե ՆԱԶԱՐՅԱՆ