ՀՀ առողջապահության նախարարի ստորագրությամբ մեկ փաստաթուղթ էլ ավելացավ։ Երեկ ՀՀ առողջապահության նախարարությունը, Եվրոպայի ամենախոշոր դեղարտադրող «Սանոֆի» ֆրանսիական ընկերությունը եւ «Սոցիալական հոգեբուժության համաշխարհային» ասոցիացիան ստորագրեցին եռակողմ երկամյա համագործակցության մասին փոխըմբռնման հուշագիր։ Հուշագիրը վերաբերում է Հայաստանում հոգեկան հիվանդություններով տառապող անձանց բուժօգնության մատչելիության ապահովման հարցին։

«Հոգեկան առողջությունը 21—րդ դարի համաշխարհային խնդիրներից է։ Խնդրին մենք էլ երկար ժամանակ է՝ առնչվում ենք։ Վստահ եմ՝ հաջողությունների կհասնենք. ավելի մատչելի դեղորայք կապահովենք, կբարելավենք մասնագետների գիտելիքները»,–ասաց առողջապահության նախարար Դերենիկ Դումանյանը։

Հոգեկան հիվանդությունները, հատկապես շիզոֆրենիան, ամենածանր եւ բուժման մեծ ծախսեր պահանջող հիվանդությունների թվում են։ Ծրագիրն առաջին փուլում ուղղված է լինելու հենց շիզոֆրենիայի դեմ պայքարին։

Շիզոֆրենիայով տառապում է աշխարհի չափահաս բնակչության յուրաքանչյուր 1000—ից 7—ը, հիմնականում՝ 15—35 տարիքային խմբում։ Այն մեծ ազդեցություն է գործում ոչ միայն անհատների, այլեւ նրանց ընտանիքների ու համայնքների կենսակերպի վրա։ Այդ իսկ պատճառով, ինչպես ողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում, հոգեկան առողջության հիմնախնդիրները դարձել են հանրային առողջության խնդիր։
Մեկնարկվող ծրագրի նպատակներից է Երեւանում առողջության առաջնային պահպանման օղակի մասնագետների ներգրավման աստիճանի մեծացումը հոգեկան առողջության պահպանման եւ բարելավման գործում։ Այն նպատակ ունի յուրաքանչյուր հոգեբույժի շուրջ ստեղծել աջակցող ընտանեկան բժիշկների եւ բուժքույրերի ցանց՝ ապահովելով վերջիններիս վերապատրաստումը համապատասխան ուղղությամբ։ Նախատեսվում են նաեւ պսիխոզով տառապող հիվանդների ու նրանց ընտանիքների կրթման, բնակչության իրազեկման, ինչպես նաեւ հոգեկան խանգարումներ ունեցող անձանց հանդեպ խտրականության նվազեցմանն ուղղված միջոցառումներ։

Փորձնական ծրագրի դրական փորձը հետագայում կտարածվի նաեւ մարզերում՝ ներգրավելով հոգեկան այլ հիվանդություններ եւս։

Հայաստանում Ֆրանսիայի արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Անրի Ռենոն վստահեցրեց, որ առողջապահությունը եւ դրան առնչվող խնդիրները դեսպանատան ուշադրության կենտրոնում են։ Իսկ հուշագրի ստորագրումը նա որակեց իբրեւ ոլորտում նոր փուլի մեկնարկ։

«Մտավոր համակարգին առնչվող խնդիրներն ինչ—որ իմաստով մոռացության են մատնված։ Մինչդեռ դրանք եւս առողջապահության կարեւոր հարցերից են։ Այդ խնդիրների լուծման գործում հաջողություն ունենալու նախապայմաններից են գործընկերները»,–նշեց բժիշկ, «Սանոֆի» ընկերության դեղերի մատչելիության հարցերով փոխտնօրեն Ռոբերտ Սեբբագը։
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալներով, աշխարհի ցածր եւ միջին եկամուտ ունեցող երկրներում հոգեկան խանգարումներով տառապող 5 մարդուց 4—ը չունի բուժման հնարավորություն։ Մինչդեռ «Սոցիալական հոգեբուժության համաշխարհային ասոցիացիայի» նախագահ, պրոֆեսոր Թոմ Քրեյգի վկայությամբ՝ մոտավորապես 3/4 դեպքերում համապատասխան բուժումը կարող է կանխել շիզոֆրենիայի կրկնման դեպքերը։

«Աշխարհում 450 հազար մարդ տառապում է հոգեկան հիվանդություններով։ Շուրջ 1 մլն մարդ ինքնասպանության է դիմում»,–ասաց Քրեյգը՝ հայտնելով, որ վերապատրաստման արդյունքում առողջության առաջնային պահպանման օղակի բուժանձնակազմը կկարողանա հիվանդություններն ավելի լավ ախտորոշել եւ կառավարել։ Բացի այդ, բարձրացնելով իրազեկվածությունը հոգեկան առողջության, այդ թվում՝ հիվանդությունների բուժելի լինելու մասին, հնարավոր է իրական առաջընթաց ապահովել։ Այդ մասին են վկայում այլ երկրներում իրականացված նմանատիպ ծրագրերը։

Թամարա ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ