ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ—ի խնդիրն արդիական է նաեւ մեր հանրապետության համար։ Վերջին տարիներին նկատվում է արձանագրվող դեպքերի թվի աճ։ Դա պայմանավորված է լաբորատոր ախտորոշման հնարավորությունների կատարելագործման փաստով։ Եվս մեկ քայլ դեպի վաղ ախտորոշում եւ հետեւաբար վարակակիրների թվի նվազում արվեց երեկ։

ՀՀ առողջապահության նախարարության ՁԻԱՀ—ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնում տեղի ունեցավ «ՍՊԻԴ ինֆոսվյազ» տարածաշրջանային հասարակական կազմակերպության եւ ՄԱԿ—ի ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ—ի միացյալ ծրագրի աջակցությամբ Ռուսաստանի Դաշնության օգնության ծրագրի շրջանակում Հայաստանին նվիրաբերված շարժական բուժախտորոշիչ կլինիկայի հանդիսավոր բացումը։
ՀՀ առողջապահության նախարար Արմեն Մուրադյանը նշեց, որ նախարարությունը բարձր է գնահատում Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության աջակցությունը Հայաստանի Հանրապետությունում ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ—ի հակազդման գործում։ ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ—ին հակազդմանն ուղղված ջանքերի կարեւոր բաղկացուցիչներից մեկը բնակչությանը բժշկական ծառայությունների մոտեցումն է։ Կլինիկայի շահագործումը թույլ կտա առավելագույնս մոտեցնել ՄԻԱՎ վարակի, վիրուսային հեպատիտների, սեռավարակների կանխարգելման եւ ախտորոշման ծառայությունները դրանց կարիքն ունեցողներին՝ հատկապես հեռավոր մարզերում, զգալիորեն կմեծացնի խորհրդատվության ու հետազոտության հասանելիությունը։ Դրա շնորհիվ էապես կավելանա հետազոտվողների թիվը, ինչի արդյունքում կբարելավվի ՄԻԱՎ վարակի հայտնաբերումը, կընդլայնվի բուժման ծածկույթը, այսինքն՝ ավելի շատ բուժման ցուցում ունեցողների կտրամադրվի հակառետրովիրուսային բուժում, իսկ այդ բուժումն էլ իր հերթին ունի անմիջական կանխարգելիչ նշանակություն։

«Շարժական բուժախտորոշիչ համալիրը հնարավորություն կտա Հայաստանի ամենահեռավոր բնակավայրերի խոցելի բնակչությանը, աշխատանքային միգրանտներին եւ նրանց ընտանիքներին մատուցել համապատասխան ծառայությունները՝ պահպանելով երեք հիմնական սկզբունք՝ գաղտնիությունը, կամավորությունը եւ անվճար լինելը»,– ասաց նախարարը։ Նաեւ ընդգծեց, որ շարժական կլինիկայի հագեցվածությունը թույլ է տալիս ՄԻԱՎ վարակին առնչվող ծառայությունները տրամադրել ընդհանուր բժշկական ծառայությունների փաթեթի շրջանակում, որը ներառում է նաեւ խորհրդատվություն եւ հետազոտություն վիրուսային հեպատիտների, սեռավարակների վերաբերյալ, խորհրդատվություն ընտանիքի պլանավորման եւ վերարտադրողական առողջության հարցերով, գինեկոլոգիական եւ մաշկավեներաբանական հետազոտություններ, ուլտրաձայնային հետազոտություն։ Դրա շնորհիվ ՄԻԱՎ—ի վերաբերյալ հետազոտությունը կդառնա տրամադրվող ծառայությունների բաղադրիչներից մեկը, ինչի շնորհիվ հնարավոր կլինի հաղթահարել ՄԻԱՎ—ի վերաբերյալ հետազոտություն անցնելուն խոչընդոտող որոշ բարդույթներ։ Հայաստանին նվիրաբերված շարժական բուժախտորոշիչ կլինիկան զգալի ներդրում կլինի ՀՀ կառավարության կողմից հաստատված ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ—ին հակազդման ազգային ծրագրի իրականացման գործում։

ՀՀ—ում ՌԴ արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Իվան Վոլինկինն ասաց, որ Հայաստանի եւ Ռուսաստանի ընդհանուր խնդիրն է ապահովել մեր քաղաքացիների առողջության պահպանումը եւ հիվանդությունների կանխարգելման ընդհանուր համակարգի ստեղծումը։ ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ—ի եւ այլ վարակների դեմ պայքարը ՌԴ—ի միջազգային հումանիտար համագործակցության ուղղություններից մեկն է, ինչպես նաեւ ամբողջ միջազգային հանրության առաջնային խնդիրը։ «Մեր երկիրն ավելացնում է ջանքերը օժանդակելու մյուս երկրներին այդպիսի հիվանդությունների դեմ պայքարում։ Հատկապես մեծ ուշադրություն ենք դարձնում ԱՊՀ անդամ երկրներին»,–ասաց նա։ Դեսպանի խոսքով, Հայաստանում նմանատիպ հիվանդություններով տառապողների թիվը կրճատելու նպատակ կա։ Շարժական բուժախտորոշիչ կլինիկայի փոխանցումը հումանիտար ոլորտում երկկողմանի համագործակցության նոր ուղղություն է. «Հայաստանը ստանում է նոր շարժական կլինիկա՝ զինված տեխնիկայի վերջին խոսքով։ Համոզված եմ, որ ծրագիրը կդառնա ամուր հիմք առողջության պահպանման ոլորտում եւ վարակային հիվանդությունների դեմ պայքարում երկու երկրների հետագա համագործակցության համար»։ Վոլինկինը հայտնեց, որ ՌԴ կառավարությունը մտադիր է հետագայում եւս հատկացնել օգնություն այս եւ այլ ոլորտներում։

«ՍՊԻԴ ինֆոսվյազ» տարածաշրջանային ՀԿ—ի տնօրենի տեղակալ Իրինա Կոստեցկայան նշեց. «Մեզ համար, որպես ռուսական հասարակական կազմակերպության ներկայացուցիչներ, ՌԴ քաղաքացիներ, շատ հաճելի է, որովհետեւ տեսնում ենք, թե նմանատիպ ծրագրերն ինչպես են խթանում բարեկամական հարաբերությունների խորացումը գործընկեր երկրների ժողովուրդների միջեւ»։

Արեւելյան Եվրոպայում եւ Կենտրոնական Ասիայում ՄԱԿ—ի ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ—ի միացյալ ծրագրի տարածաշրջանային աջակցության խմբի խորհրդատու Մարինա Սեմենչենկոն օրն առանձնահատուկ համարեց. «Այսօր մեզ համար հատուկ օր է, Հայաստանին ենք փոխանցում կլինիկա, որը պատրաստ է ծառայելու բնակչությանը»։ Նրա խոսքով, այդ կլինիկայի էֆեկտիվությունը շատ մեծ է, եւ փորձը ցույց է տալիս, որ այդպիսի կլինիկայի անհրաժեշտությունն օրեցօր մեծանում է. «Հույս ունենք եւ վստահ ենք, որ Հայաստանում եւս այդ կլինիկան կօգնի 100 հազարավոր մադկանց ստանալ բժշկական ծառայություններ, որոնք մինչ այդ քիչ հասանելի էին»։

ՀՀ ԱՆ ՁԻԱՀ—ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնի տնօրեն Սամվել Գրիգորյանը նշեց. «Անշուշտ այս շարժական կլինիկան հնարավորություն կտա ավելի հասանելի դարձնելու ՄԻԱՎ—ի վերաբերյալ հետազոտությունները հեռավոր մարզերում, այն գյուղական համայնքներում, փոքր քաղաքներում, որտեղ դեռեւս ցածր է ՄԻԱՎ վարակին առնչվող ծառայությունների հասանելիությունը։ Դրա շնորհիվ էապես կմեծանա ՄԻԱՎ վարակի ախտորոշումը, հայտնաբերումը, ինչն էլ իր հերթին կմեծացնի ՄԻԱՎ վարակի բուժման ծածկույթը։ Իսկ բուժումն այսօր համարվում է հզոր կանխարգելիչ միջոցառում, որովհետեւ այն մարդիկ, ովքեր բուժում են ստանում, ՄԻԱՎ վարակը գրեթե չեն փոխանցում ուրիշին»։

Երեկ նաեւ լրացավ 25 տարին, ինչ Հայաստանում գործում է առողջապահության նախարարության ՁԻԱՀ—ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնը։ Շնորհավորելով կենտրոնի ղեկավարին՝ Արմեն Մուրադյանը կենտրոնի մի շարք աշխատակիցների պատվոգրեր հանձնեց։

Կենտրոնի ղեկավարը վստահեցրեց, որ կոլեկտիվը հետագայում եւս ջանքեր չի խնայի ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ—ի դեմ պայքարն արդյունավետ իրականացնելու, կանխարգելման եւ բուժման համընդհանուր հասանելիությունն ապահովելու եւ ՄԻԱՎ վարակից զերծ սերունդ ունենալու համար։

Այնուհետեւ լրագրողների հետ ճեպազրույցում նախարարն ընդգծեց. «Շարժական կլինիկաներն ամբողջ աշխարհում կիրառվում են հասանելիության գործոնը բարձրացնելու համար, պետք է ասեմ, որ նշածս երեք սկզբունքները նպաստելու են բնակչության դիմելիության քանակի ավելացմանը, եւ կարծում եմ, որ դա կնպաստի ոչ միայն ՄԻԱՎ—ի, այլեւ այլ հիվանդությունների վաղ փուլերում հայտնաբերմանը, բուժմանը»։

Նա անդրադարձավ մասնավորապես աշխատանքային միգրանտների հետազոտության խնդրին։ Նախարարի խոսքով, կազմվել է այն բնակավայրերի գրաֆիկը, որտեղ միգրանտներն ավելի շատ են բնակվում. այդ վայրերում հետազոտությունն առաջնահերթ կլինի։

Լիլիթ ԱՍԱՏՐՅԱՆ