Դեղերի նկարագրություն
Կներդրվի նոր համակարգ
ՀՀ առողջապահության նախարարությունը եւ ԱՄՆ միջազգային զարգացման գործակալությունը շտապ օգնության ծառայության բուժաշխատողներին ներկայացրին կանչերի գրանցման, տեղեկատվական հոսքերի ապահովման եւ պահպանման համար նախատեսված տեղեկատվական—վերլուծական համակարգը, որի ներդրումն իրականացվում է 2012 թվականից իրականացվող «Աջակցություն շտապ բուժօգնության ծառայություններին» ծրագրի շրջանակներում։
Ինչպես հաղորդում է «Արմենպրեսը»՝ այս նոր համակարգը թույլ կտա ավելի օպերատիվ դարձնել շտապօգնության ծառայությունը, միօրինականացնել շտապ բուժօգնության ծառայությունների (ՇԲԾ) վերաբերյալ հավաքագրվող տվյալների մուտքագրումը եւ ունենալ տվյալների միասնական բազա։ Իսկ տվյալների բազաների եւ համակարգից օգտվելու հասանելիությունն ապահովելու համար ՇԲԾ բուժաշխատողներին բաժանվեցին պլանշետներ։
Առողջապահության նախարար Արմեն Մուրադյանը համոզված է՝ նոր համակարգի ներդրմամբ կբարձրանա շտապ օգնության ծառայությունների արդյունավետությունը թե՛ որակի եւ թե՛ հասանելիության տեսանկյունից։
«Տեղեկատվական—վերլուծական համակարգի ներդրմամբ ոչ միայն շտապօգնության մեքենաները համալրվում են նոր սարքերով՝ պլանշետներով, այլեւ տրվում է նոր կայքի եւ նոր մոտեցումների մեկնարկը, որոնք միտված են արագացնելու շտապ օգնության կանչերը, նույնականացնելու տվյալների բազան։ Կանչի գնացող բժիշկն արդեն ընդհանուր տվյալների բազայից կկարողանա իմանալ, թե ինչ հիվանդի պետք է զննի, կծանոթանա հիվանդության պատմությանը, դրա դինամիկային։ Եվ կարծես թե սուբյեկտիվ մոտեցում ցուցաբերելու խնդիրը, որին հանգում էր բժիշկը ամեն անգամ նոր հասցեով գնալով, դրանով լուծում է ստանում»,–ընդգծեց նախարարը։
Ծրագրի շրջանակներում՝ հանրային իրազեկվածության բարձրացման նպատակով մշակվել է նաեւ շտապօգնության պորտալը (www.1—03.am, ուր ներկայացվում է բնակչության համար օգտակար տեղեկատվություն առավել հաճախ հանդիպող իրավիճակներում նրանց կողմից ձեռնարկվելիք միջոցառումների մասին)։
Բացի այդ, ՀՀ ԱՆ կողմից մշակվել է նաեւ որակի կատարողականի գնահատման մոտ 80 ցուցանիշ, իսկ առաջին տարում համակարգում ներդնելու համար ընտրվել եւ ՀՀ առողջապահության նախարարի հրամանով հաստատվել է 17 ցուցանիշ։ Ինչպես նաեւ «Աջակցություն շտապ բուժօգնության ծառայություններին» ծրագրով 2014 թվականի ապրիլ—մայիսին իրականացվել են շտապօգնության ոլորտում աշխատող բուժանձնակազմի ուսուցման դասընթացներ հանրապետության տարածքով։ Դասընթացներին մասնակցել է մոտ 1000 բուժաշխատող, ներառյալ՝ բուժհաստատությունների ղեկավար անձնակազմը։
Մշակվել են էլեկտրոնային կանչի թերթիկը, դրա լրացման կարգը, լրամշակվել է ուղեկցվող թերթիկը, որոնք շտապօգնության բժիշկները կսկսեն լրացնել արդեն վաղվանից սկսած։ Առանձնացվել են շտապ եւ ոչ շտապ կանչերը տարանջատող չափանիշներ, մշակվել շտապ օգնության կանչերի դասակարգումը եւ ՇԲԾ հետագա զարգացման ռազմավարությունը՝ հիմք ընդունելով առաջատար երկրների փորձը։
Արմավիրի մարզի Զարթոնք գյուղի բժշկական ամբուլատորիայի ընտանեկան բժիշկ Նաիրա Գեւորգյանը նշեց, որ գյուղական ամբուլատորիաների համար նոր փոփոխությունները ավելի շատ տեխնիկական բնույթ են կրում, քանզի իրենց մոտ բոլոր հիվանդներին սպասարկում է մեկ ընտանեկան բժիշկ, ով էլ, հետեւաբար, քաջածանոթ է լինում հիվանդների բժշկական պատմություններին։ «Թեեւ սա առաջընթաց է քաղաքային բնակչության սպասարկման ոլորտում, հեշտանում է բժշկի աշխատանքը, եւ բնակչին արագ մոտենալու խնդիրն է կարգավորվում»,–բացատրեց նա։
Միջին ժամանակահատվածում երեք համայնքներ սպասարկող բժիշկը ամենահեռավոր հիվանդին հասնում է տասնհինգ րոպեում։ Գյուղի շտապ օգնության մեքենան ստացել են համաշխարհային բանկի ծրագրով՝ 2000 թվականին եւ «աչքի լույսի» պես են պահում։ Թեեւ գյուղական՝ միջհամայնքային ճանապարհների վիճակը հաճախ խնդիրներ է առաջացնում հիվանդին հասնելու տեսանկյունից, բայց Զարթոնք համայնքի բժիշկն առանցքային է համարում մարդկային գործոնը եւ բժշկի մասնագիտական պատրաստվածությունը։
«Ամեն ինչի հիմքում մարդկային գործոնն է, դրան գումարած նաեւ մասնագիտական պատրաստվածությունը։ Եթե մենք ունենանք անհրաժեշտ գիտելիքները, կարողանանք բնակչին ճիշտ եւ ժամանակին ցուցաբերել համապատասխան բուժօգնություն, դրանով կկրճատենք բոլոր տեսակի կողմնակի խնդիրները»,–ընդգծեց Գեւորգյանը։
Ինչպես հաղորդում է «Արմենպրեսը»՝ այս նոր համակարգը թույլ կտա ավելի օպերատիվ դարձնել շտապօգնության ծառայությունը, միօրինականացնել շտապ բուժօգնության ծառայությունների (ՇԲԾ) վերաբերյալ հավաքագրվող տվյալների մուտքագրումը եւ ունենալ տվյալների միասնական բազա։ Իսկ տվյալների բազաների եւ համակարգից օգտվելու հասանելիությունն ապահովելու համար ՇԲԾ բուժաշխատողներին բաժանվեցին պլանշետներ։
Առողջապահության նախարար Արմեն Մուրադյանը համոզված է՝ նոր համակարգի ներդրմամբ կբարձրանա շտապ օգնության ծառայությունների արդյունավետությունը թե՛ որակի եւ թե՛ հասանելիության տեսանկյունից։
«Տեղեկատվական—վերլուծական համակարգի ներդրմամբ ոչ միայն շտապօգնության մեքենաները համալրվում են նոր սարքերով՝ պլանշետներով, այլեւ տրվում է նոր կայքի եւ նոր մոտեցումների մեկնարկը, որոնք միտված են արագացնելու շտապ օգնության կանչերը, նույնականացնելու տվյալների բազան։ Կանչի գնացող բժիշկն արդեն ընդհանուր տվյալների բազայից կկարողանա իմանալ, թե ինչ հիվանդի պետք է զննի, կծանոթանա հիվանդության պատմությանը, դրա դինամիկային։ Եվ կարծես թե սուբյեկտիվ մոտեցում ցուցաբերելու խնդիրը, որին հանգում էր բժիշկը ամեն անգամ նոր հասցեով գնալով, դրանով լուծում է ստանում»,–ընդգծեց նախարարը։
Ծրագրի շրջանակներում՝ հանրային իրազեկվածության բարձրացման նպատակով մշակվել է նաեւ շտապօգնության պորտալը (www.1—03.am, ուր ներկայացվում է բնակչության համար օգտակար տեղեկատվություն առավել հաճախ հանդիպող իրավիճակներում նրանց կողմից ձեռնարկվելիք միջոցառումների մասին)։
Բացի այդ, ՀՀ ԱՆ կողմից մշակվել է նաեւ որակի կատարողականի գնահատման մոտ 80 ցուցանիշ, իսկ առաջին տարում համակարգում ներդնելու համար ընտրվել եւ ՀՀ առողջապահության նախարարի հրամանով հաստատվել է 17 ցուցանիշ։ Ինչպես նաեւ «Աջակցություն շտապ բուժօգնության ծառայություններին» ծրագրով 2014 թվականի ապրիլ—մայիսին իրականացվել են շտապօգնության ոլորտում աշխատող բուժանձնակազմի ուսուցման դասընթացներ հանրապետության տարածքով։ Դասընթացներին մասնակցել է մոտ 1000 բուժաշխատող, ներառյալ՝ բուժհաստատությունների ղեկավար անձնակազմը։
Մշակվել են էլեկտրոնային կանչի թերթիկը, դրա լրացման կարգը, լրամշակվել է ուղեկցվող թերթիկը, որոնք շտապօգնության բժիշկները կսկսեն լրացնել արդեն վաղվանից սկսած։ Առանձնացվել են շտապ եւ ոչ շտապ կանչերը տարանջատող չափանիշներ, մշակվել շտապ օգնության կանչերի դասակարգումը եւ ՇԲԾ հետագա զարգացման ռազմավարությունը՝ հիմք ընդունելով առաջատար երկրների փորձը։
Արմավիրի մարզի Զարթոնք գյուղի բժշկական ամբուլատորիայի ընտանեկան բժիշկ Նաիրա Գեւորգյանը նշեց, որ գյուղական ամբուլատորիաների համար նոր փոփոխությունները ավելի շատ տեխնիկական բնույթ են կրում, քանզի իրենց մոտ բոլոր հիվանդներին սպասարկում է մեկ ընտանեկան բժիշկ, ով էլ, հետեւաբար, քաջածանոթ է լինում հիվանդների բժշկական պատմություններին։ «Թեեւ սա առաջընթաց է քաղաքային բնակչության սպասարկման ոլորտում, հեշտանում է բժշկի աշխատանքը, եւ բնակչին արագ մոտենալու խնդիրն է կարգավորվում»,–բացատրեց նա։
Միջին ժամանակահատվածում երեք համայնքներ սպասարկող բժիշկը ամենահեռավոր հիվանդին հասնում է տասնհինգ րոպեում։ Գյուղի շտապ օգնության մեքենան ստացել են համաշխարհային բանկի ծրագրով՝ 2000 թվականին եւ «աչքի լույսի» պես են պահում։ Թեեւ գյուղական՝ միջհամայնքային ճանապարհների վիճակը հաճախ խնդիրներ է առաջացնում հիվանդին հասնելու տեսանկյունից, բայց Զարթոնք համայնքի բժիշկն առանցքային է համարում մարդկային գործոնը եւ բժշկի մասնագիտական պատրաստվածությունը։
«Ամեն ինչի հիմքում մարդկային գործոնն է, դրան գումարած նաեւ մասնագիտական պատրաստվածությունը։ Եթե մենք ունենանք անհրաժեշտ գիտելիքները, կարողանանք բնակչին ճիշտ եւ ժամանակին ցուցաբերել համապատասխան բուժօգնություն, դրանով կկրճատենք բոլոր տեսակի կողմնակի խնդիրները»,–ընդգծեց Գեւորգյանը։