Բուժհաստատություններում վարակների կանխարգելման խնդիրը սովորական գործառույթ է։ Ինչպես վկայում են համաշխարհային ցուցանիշները, աշխարհում տարեկան ավելի քան 14 մլն մարդու հիվանդանոցային բուժման ընթացքը բարդանում է ներհիվանդանոցային վարակով։ Զարգացած երկրներում այդ ցուցանիշը, օրինակ, գերազանցում է 25 տոկոսը։

Հանրապետությունում վարակների կանխարգելման խնդիրը առողջապահության նախարարության բաղադրիչներից մեկն է, եւ նախարար Արմեն Մուրադյանի հատուկ հանձնարարականով մեծապես ուշադրություն է դարձվում վարակների կանխարգելման գործառույթներին, բուժհաստատությունների վիրահատարանների եւ վերակենդանացման բաժանմունքների նյութատեխնիկական հագեցվածությանը, գործիքային եւ լաբորատոր հետազոտությունների իրականացման հնարավորություններին, ինչպես նաեւ սանիտարական նորմերի պահպանմանը։

Երեկ անդրադառնալով Սյունիքի մարզի Քաջարանի բժշկական կենտրոնում հեպատիտ C—ի վարակման դեպքերին, ՀՀ առողջապահության փոխնախարար Վահան Պողոսյանը նախ հարկ համարեց նշել, որ առողջապահական համակարգում որակի եւ անվտանգության ապահովման ուղղությամբ համակողմանի աշխատանքներ են իրականացվել, կանոնակարգվել են գործող նորմատիվներն ու չափորոշիչները։ Փոխնախարարի վստահեցմամբ, Քաջարանի բուժհաստատությունում հեպատիտ C—ի վարակման լուրը տեղ հասնելուն պես նախարարի համապատասխան հրահանգներով եւ ցուցումներով իրականացվել են մի շարք միջոցառումներ։ «Ես անձամբ մեկնեցի բուժհաստատություն՝ տեղում դիտարկելու բոլոր խնդիրները։ Ստեղծվել է համապատասխան հանձնաժողով բոլոր հանգամանքները ուսումնասիրելու նպատակով։ Առողջապահական տեսչության կողմից վարչական վարույթ է հարուցվել, որի շրջանակներում կատարվում են ուսումնասիրություններ»,–նշեց Վահան Պողոսյանը։
Հրահանգվել է Քաջարանի բժշկական կենտրոնում 2014թ. բոլոր վիրահատված անձանց եւ բուժհաստատության աշխատակազմին ենթարկվել հետազոտությունների՝ բացահայտելու կա՞ն արդյոք նրանց թվում վարակվածներ, թե՞ ոչ։

Նշենք, որ հեպատիտ C—ն հիմնականում փոխանցվում է արյան միջոցով՝ թմրանյութերի ներերակային օգտագործման, վատ ախտահանված բժշկական գործիքների օգտագործման եւ արյան փոխներարկման ճանապարհով։ Հեպատիտ C—ի գաղտնի շրջանը կարող է տեւել 20—140 օր։ Հիվանդության ախտանիշներ կարող են ընդհանրապես չլինել։ Վարակի ինչ—որ ախտանիշներ կարող են հայտնաբերվել այն ժամանակ, երբ հիվանդությունն արդեն վերածվել է ցիռոզի։ Ընդհանուր առմամբ, այն առանց ախտանիշների հիվանդություն է եւ հաճախ ախտորոշվում է պատահականորեն։ Ինչպես շատ հիվանդությունների ժամանակ, այս հիվանդության դեպքում եւս զգացվում է հոգնածություն եւ թուլություն։ Արդեն ցիռոզի ժամանակ զգացվում է մաշկի դեղնություն, որովայնի մեծացում։ Հեպատիտով հիվանդների կենսակերպում զգալի փոփոխություններ տեղի չեն ունենում։

Փոխնախարարը տեղեկացրեց նաեւ, որ մարզպետարանի համապատասխան վարչությանը հրահանգ է տրվել, որպեսզի մարզի մյուս բուժհաստատություններում եւս վերահսկվեն եւ վերհանվեն այն նորմատիվ ակտի պահանջները, ըստ որոնց արյան հետ շփվող բուժաշխատողները պետք է պարտադիր հետազոտվեն։
Նշենք, որ Քաջարանի բժշկական կենտրոնի լաբորատոր հետազոտությունների արդյունքում հայտնաբերվել են շեղումներ, որոնց մասին նախարարությունը տեղեկացրել է Սյունիքի մարզպետարանին։ Վարչական վարույթի շրջանակներում, Վահան Պողոսյանի տեղեկացմամբ, հայտնաբերվել են սանիտարական նորմերի եւ վարակազերծման որոշակի խախտումներ։ «Պետք է իրականացվեն համալիր միջոցառումներ, որպեսզի հնարավոր լինի կատարված աշխատանքները համադրել եւ հասկանալ, թե ինչը կարող էր լինել վարակի տարածման աղբյուր։

Հետազոտության արդյունքները պատրաստ կլինեն առաջիկայում, եւ քանի որ վիրահատարանը փակ է քննչական կոմիտեի կողմից, հիվանդանոցը պետք է արագ սանիտարահիգիենիկ ռեժիմի բերվի եւ շարունակվի հիվանդանոցի լիարժեք գործունեությունը, քանի որ այն շուրջօրյա հաստատություն է եւ սպասարկում է ամբողջ բնակչությանը»,–նշեց Վահան Պողոսյանը։ Ինչ վերաբերում է հեպատիտ C—ով վարակված հիվանդների բուժման գործընթացին, ապա ԱՆ գլխավոր վարակաբան Արա Ասոյանը տեղեկացրեց, որ նրանց բուժման բոլոր ծախսերը հոգալու է երրորդ կողմը, եւ խնդրեց հանրությանն այդ մասին չանհանգստանալ։

Վահան Պողոսյանը նշեց, որ վարակվածներից կան մարդիկ, ովքեր Քաջարանի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի աշխատակիցներն են, եւ հետեւապես ունեն բժշկական ապահովագրություն։ Սակայն անկախ այս հանգամանքից, ըստ նրա, վարակվածների բուժումը լինելու է բացառապես անվճար։ «Ապահովագրված են, թե ոչ, դա նշանակություն չունի։ Առողջապահության նախարարությունը հետամուտ է լինելու, որպեսզի նրանց բուժումը պատշաճ կազմակերպվի, եւ նրանք լիարժեքորեն ապաքինվեն։ Նախարարն անձամբ կենտրոնացնելու է իր ուշադրությունն այս խնդրին»,–հավաստիացրեց Վահան Պողոսյանը։ Նշենք, որ խոսքը վերաբերում է հիվանդության քրոնիկ ընթացքին, քանի որ սուր հեպատիտ C—ն բուժվում է պետպատվերի շրջանակներում, իսկ քրոնիկ հեպատիտի բուժումը բավական բարդ է, ծախսատար եւ պետպատվերի մեջ ներառված չէ։

Արա Ասոյանը տեղեկացրեց, որ 2014 թվականի ընթացքում Քաջարանի բժշկական կենտրոնում 191 քաղաքացի է վիրահատվել, որոնց արյունը, ինչպես նաեւ արյան կամ վիրաբուժական գործիքների հետ գործ ունեցող բուժաշխատողների արյունը բերվել է Երեւան՝ հայտնաբերելու վարակի առկայությունը։ Մասնագետների գնահատմամբ, վիրուսի առկայությունը դեռ չի նշանակում, որ մարդը հիվանդ է։ Վարակվածների համար այլ հետազոտություններ էլ են կատարվելու եւ տվյալները նրանց առողջական վիճակի հետ են համադրվելու։ Արա Ասոյանի մեջբերմամբ, փորձը ցույց է տալիս, որ այն մարդկանց շրջանում, ում մոտ սուր վիճակը բուռն ընթացք է ունենում, վիրուսը հետագայում ինքնաբերաբար կարող է վերանալ օրգանիզմից եւ չդրսեւորել քրոնիկ բնույթ։

Առհասարակ, ինչպես զերծ մնալ վարակի ներթափանցումից, ՀՀ առողջապահության նախարարության աշխատակազմի հիգիենիկ եւ հակահամաճարակային տեսչության պետ Արտավազդ Վանյանը փաստեց, որ յուրաքանչյուր բուժաշխատող պետք է պահպանի վարակազերծման գործառույթը եւ իր զգոնությունը դարձնի ամենօրյա աշխատանք։ Այս ուղղությամբ, ի դեպ, նախարարությունը անհրաժեշտ ուսուցողական աշխատանքներ է իրականացնում։ Լրագրողների այն հարցին, թե այս ընթացքում ի՞նչ հանգամանքներով պայմանավորված է բացակայում Քաջարանի բժշկական կենտրոնի տնօրենը, Վահան Պողոսյանը տեղեկացրեց, որ դեռեւս սեպտեմբեր ամսին համապատասխան որոշմամբ գործուղվել է վերապատրաստման, ապա վերադարձել է եւ ինչ—որ հիվանդության պատճառով չի ներկայացել աշխատանքի, իսկ հիմա Հայաստանից բացակայում է։

Հավելենք, որ նախարարի հանձնարարությամբ ՀՀ ԱՆ հիվանդությունների վերահսկման եւ կանխարգելման ազգային կենտրոնը հանրապետության հիվանդանոցային ողջ ցանցում իրականացնում է մանրակրկիտ ուսումնասիրություններ։ Ուշադրության կենտրոնում է նաեւ ծառայություններ մատուցող բուժանձնակազմի կանխարգելիչ բուժզննումների կազմակերպումը։ Ուսումնասիրություններ կկատարվեն նաեւ ատամնաբուժարաններում եւ պոլիկլինիկական ծառայություններում ու լաբորատորիաներում։

Լուսինե ՆԱԶԱՐՅԱՆ