Երեկ տեղի է ունեցել «Պտղի սեռի խտրական ընտրության դեմ պայքարը» ծրագրի ամփոփիչ համաժողովը։

«Պայքարը դեռ չի ավարտվել, շարունակվում է եւ պահանջում է ակտիվ քայլեր»,– նշել է ՀՀ առողջապահության նախարար Լեւոն Ալթունյանը։
Նախարարի խոսքով՝ ծրագիրը հաջողությամբ իրականացվում է, եւ այս ընթացքում կատարված աշխատանքները թույլ են տվել արձանագրել, որ հասել ենք որոշ արդյունքների։

«Պտղի սեռի խտրական ընտրության դեմ պայքարը» հաջողված է համարել է նաեւ ՀՀ աշխատանքի ու սոցիալական հարցերի նախարար Արտեմ Ասատրյանը. «Խնդիրը շատ կարեւոր ու արդիական է, ու պատահական չէ, որ ՀՀ կառավարությունը դեռեւս 2009 թվականին մշակեց ու հաստատեց ժողովրդագրական իրավիճակի վերաբերյալ ռազմավարությունը, եւ մենք ամեն ինչ անում ենք, որ բարելավենք ժողովրդագրական իրավիճակը մեր երկրում»։

Նախարարի կարծիքով՝ ամենադժվարը մտածելակերպի մոտեցման հետ կապված փոփոխություններն են, որոնք մեծ ջանքեր են պահանջում. «Այս ծրագրի ամենամեծ առավելությունը համարում եմ այն, որ, իսկապես, հնարավոր է եղել միավորել բոլորի ջանքերը։ Եթե այս խնդրին հետեւողական չլինենք, շատ ավելի ծանր իրավիճակի առաջ ենք կանգնելու։ Մեր ձեռքբերումները շատ կարեւոր են ու շատ էական, շատ առարկայական ու ճիշտ ուղղվածության գործողությամբ կարելի է իրավիճակ փոխել, այս ծրագիրը պետք է շարունակական լինի, ընդլայնվի ու պետք է փորձել առավելագույնին հասնել մեր բոլոր ջանքերով»։

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի քրիստոնեական դաստիարակության կենտրոնի տնօրեն գերաշնորհ տ. Վարդան եպիսկոպոս Նավասարդյանն էլ նշել է, որ առաջին հերթին պետք է կարեւորել մարդկային կյանքը, առանց կենտրոնանալու սեռերի ընտրության վրա։

«Ողջունում ենք այս կազմակերպությունների համագործակցությունը, այս տարիների ընթացքում կատարած աշխատանքը եւ բոլոր աշխատակիցներին մաղթում, որ շարունակականություն ունենա այս ծրագիրը։ Մենք կարող ենք կյանքով ապացուցել աշխարհին, որ մեր ապրելու արդար իրավունքը վաստակել ենք մարդու արժեվորմամբ»,–ամփոփել է Վարդան սրբազանը։
Նշենք, որ «Պտղի սեռի խտրական ընտրության դեմ պայքար» ծրագիրը ֆինանսավորվում է Եվրոպական միության կողմից։ Եվրոպական միության ֆինանսական օժանդակության առավելագույն չափը կազմում է 750,000 եվրո։ Ծրագրի գործընկերների ֆինանսական օժանդակության առավելագույն չափը կազմում է 42,000 եվրո։

«Մարքետ Ռիսըրչ էնդ Քոնսալթնգ» ՍՊԸ—ի ներկայացուցիչ Արտակ Սաղաթելյանը ներկայացրել է 2016 թվականի վերջին եւ 2017 թվականի սկզբին իրականացված հետազոտության արդյունքները. «Անցկացրած հետազոտության նպատակն է եղել պարզել Հայաստանում պտղի սեռով պայմանավորված հղիության ընդհատումների տարածվածությունը, ինչպես նաեւ դրա հիմնական պատճառները։ Այն իրականացվել է 1919 տնային տնտեսություններում, իրականացվել է 18—49 տարեկան արտադրողական տարիքի կանանց շրջանում։ Մենք եղել ենք 34 քաղաքում եւ 56 գյուղում։ Հարցված կանանց 56,3 տոկոսի շրջապատում եւ 82 տոկոսի ընտանիքում տղա—աղջիկ երեխաների նախապատվությունը բաշխված է հավասարապես»։

Նա տեղեկացրել է, որ կանանց մյուս մասը նշել է, թե իր շրջապատում տղա երեխան աղջկանից վեցապատիկ ավելի նախապատվելի է՝ 36,7 տոկոս՝ 6,2 տոկոսի համեմատ եւ կրկնակի ավելի՝ ընտանիքում 12,9 տոկոս՝ 5,2 տոկոսի համեմատ։ Իսկ առաջին հղիության ժամանակ տղա երեխա ունենալ ցանկացող կանայք շուրջ երկու անգամ գերազանցում են աղջիկ ցանկացողների թվին՝ 31,5 տոկոս՝ 16,1%—ի համեմատ։

Նրա խոսքով, հետազոտությունից հետո եկել են այն եզրակացության, որ հասարակությունում, ընտանիքում չկա խիստ ընդգծված ճնշում՝ տղա երեխային նախապատվություն տալու հետ կապված։

«Մարքետ Ռիսըրչ էնդ Քոնսալթնգ» ՍՊԸ—ի ներկայացուցիչն ավելացրել է, որ օրենքով թույլատրելի հղիության ընդհատման ժամկետների վերաբերյալ իրազեկվածության մակարդակը բարձրացել է։

«Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոն» հասարակական կազմակերպության գործադիր տնօրեն Արմեն Գալստյանը նշել է, որ այս երեք տարիների անցած ճանապարհը մարդկային կյանքերի ու արժանապատվության ճանապարհ է եղել։

«Այսօր հպարտությամբ կարող եմ ասել, որ այս երեք տարիների յուրաքանչյուր օր կյանք է պարգեւել մի աղջկա։ Ծրագրի իրականացման արդյունքում ավելի քան հազար աղջիկ երեխա է լույս աշխարհ եկել, այն աղջիկները, որոնք հավանաբար չէին ծնվելու»,—ասել է Արմեն Գալստյանը։

ՄԶՄԿ գործադիր տնօրենի խոսքով՝ ծրագրի մշակումից երեք տարի անց կարելի է արձանագրել, որ այն իր արդյունքին հասել է։
«2017 թվականին հրապարակված պաշտոնական վիճակագրության տվյալներով, նորածինների սեռերի համամասնության շեղումը 2011 թվականի համեմատ կրճատվել է ավելի քան 40 տոկոսով, միեւնույն ժամանակ 2017 թվականին իրականացված տնային տնտեսությունների քանակական եւ որակական հետազոտություններում նշանակալի դրական փոփոխություններ են արձանագրում նաեւ հայաստանցիների գիտելիքների, վերաբերմունքի եւ վարքագծի մեջ, որը նույնպես կազմում է շուրջ 40 տոկոս։ Հետազոտությունը փաստում է, որ սեռի խտրական ընտրության վրա հիմնական ազդող գործոններից մեկը սոցիալական միջավայրն է, դրանում առկա գենդերային կարծրատիպերը, ուստի այստեղ յուրաքանչյուրս անելիք ունենք՝ այս միջավայրում մեր բաժին փոփոխությունը բերելու գործում»,—նշել է Արմեն Գալստյանը։

Նա հավելել է նաեւ, որ երկրում այս ընթացքում ծավալվել է աննախադեպ քարոզարշավ. «Հանրապետության մարզերի 22 քաղաքային համայնքներում եւ Երեւանի 3 վարչական շրջաններում ձեւավորվեցին քաղաքացիական ակտիվ խմբեր, ավելի քան 660 ակտիվիստների ջանքերով իրականացվեցին 850 հանդիպում եւ քննարկում համայնքների 10 հազար բնակիչների մասնակցությամբ»։

«Ծրագիրն իրականացնելիս փորձել ենք շարժվել երեք սկզբունքներով՝ վարքագծի փոփոխություն, համագործակցություն հանուն որակի եւ խնդրի լուծում՝ առանց մեղադրանքի»,–ասել է «Սեյվ դը Չիլդրեն» ծրագրի համակարգող Ռուզաննա Մելյանը։

Նրա խոսքով՝ այսօր կարող են ասել, որ ծրագրի արդյունքներն իրականում ավելին են, քան իրենք ակնկալում էին։
«Բոլոր հասարակական կազմակերպությունները շատ սրտացավ են իրականացրել աշխատանքը։ Շատ մեծ էր ակտիվությունը նաեւ առողջապահական համակարգի աշխատակիցների կողմից։ Պլանավորել էին ունենալ 15 փոքր գրանտային ծրագրերը, սակայն հետաքրքրվածությունը այնքան մեծ էր, որ մեզ հաջողվեց մոտ 20 փոքր գրանտային ծրագիր իրականացնել»,–նշել է Մելյանը։