Մեր երկրում գրանցված դեղերի մի մասը երեկվանից բաց է թողնվում միայն դեղատոմսով։ Խոսքը հակավարակային միջոցների, այդ թվում՝ հակաբիոտիկների, հորմոնալ եւ հսկվող նյութեր պարունակող դեղերի մասին է։ Դեղերի բացթողնման այս կարգը բխում է «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքից։ Այս փոփոխությունը, առողջապահության նախարարության պնդմամբ, միտված է բժշկական օգնության որակի բարձրացմանը։ Ցանկացած դեղ, բացի ցուցումներից, ունի նաեւ հակացուցումներ, եւ յուրաքանչյուր հիվանդի մոտ կարող են լինել վիճակներ, որոնց դեպքում հակացուցված է այս կամ այն դեղի օգտագործումը։ Հետեւաբար, բուժման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար դեղը պետք է նշանակի բժիշկը։

Այս գործընթացի համար սահմանվել է դեղատոմսի 4 նոր ձեւաթուղթ՝ թմրամիջոցների, հոգեմետ նյութերի, մեկանգամյա եւ բազմակի անգամ տրամադրվող դեղերի համար։ Մեկ դեղատոմսով թույլատրվում է դուրս գրել մինչեւ երկու անվանում դեղ, բացառությամբ՝ թմրամիջոցներ եւ հոգեմետ նյութեր պարունակող դեղերի։ Թմրանյութեր ու հոգեմետ նյութեր պարունակող դեղերի դեղատոմսերն ուժի մեջ են 10 օր, իսկ մնացած դեղերի եւ բազմակի օգտագործման դեղատոմսերը՝ 6 ամիս։
Երեկ այս մասին կառավարության նիստից հետո ճեպազրույցում կրկին ասաց առողջապահության նախարար Լեւոն Ալթունյանը՝ միաժամանակ հավելելով, որ մեր երկրում գրանցված առանց դեղատոմսի բաց թողնվող դեղերը մշտապես կարելի է ձեռք բերել առանց դեղատոմսի։

Հաշվի առնելով հանրության շրջանում այս կարգի հետ կապված բողոքները, նախարարը պարզաբանեց, որ 4500 անուն դեղերից 2500—ը բաց կթողնեն միայն դեղատոմսով, իսկ 2000—ը ազատ վաճառքում կլինի։ Եվ ինչ վատ բան կա դրանում, որ այն դեղը, որը, Լ. Ալթունյանի խոսքով, պարունակում է հոգեմետ միջոց, թմրանյութեր կամ պահանջում է պարբերաբար անցնել հետազոտություններ, բժշկի նշանակմամբ դուրս գրվի։ «Ընդ որում, բժիշկը կարող է լինել ոչ անպայման պոլիկլինիկայի աշխատակից, այլ՝ այն բուժող բժիշկը, որը տվյալ դեպքում հոգում է հիվանդի կարիքները»,–ասաց առողջապահության նախարարը։
Այո, բայց շատերը լավ օրից չէ, որ պոլիկլինիկայի հույսին են մնում։ Բայց եւ այո, այս օրենքը, դարձյալ բանախոսի համոզմամբ, Հայաստանին կմոտեցնի քաղաքակիրթ երկրների շարքին, որտեղ արդեն տասնյակ տարիներով ուժեղ ազդեցություն ունեցող դեղամիջոցները կարգավորում են համապատասխան օրենքներով։

Նախարարը չի հերքում՝ օրենքի հետ կապված դժգոհություններ կան։ «Կարծում եմ՝ հիմնական դժգոհությունները պայմանավորված են անտեղյակ լինելով»,–վստահ է նախարարը։ Նա հավաստում է, որ դեղերը դեղատոմսով բաց թողնելու վերաբերյալ քննարկումներ եղել են մասնագետների հետ, իսկ հասարակայնության լայն շրջանակի հետ քննարկումն արվում է համապատասխան կայքում։

Հարց է ծագում՝ իսկ գուցե նախ պոլիկլինիկաները գոնե փոքր—ինչ արդիականացնեին, նոր անցնեին դեղերի այս կարգին։ Բանախոսը համաձայն չէ, որովհետեւ «պոլիկլինիկաներն արդիականացնելը, ժամանակակից տեխնիկայով հագեցնելը պրոցես է, որը տեւելու է մի ամբողջ կյանք, եւ միշտ լինելու են նոր մեթոդներ, նոր սարքավորումներ»։
Լրագրողները այլ հարցադրումներ էլ հնչեցրեցին՝ այնուամենայնիվ, խնդիրն արդյո՞ք հակառակ կողմից չեն կարգավորել՝ հաշվի առնելով այն փաստը, որ մարդկանց անհարմարություններ է պատճառում նշյալ կարգը, եւ արդյո՞ք այն չի բերելու դեղերի թանկացման՝ հաշվի առնելով մեր իրականության փորձը։

Առողջապահության նախարարը նախ ասաց. «Ցանկացած արդեն իսկ կարգավորված կյանքի փոփոխության ընթացքը առաջացնում է համապատասխան դիսկոմֆորտ, իսկ ցանկացած ֆիզիոլոգիական դիսկոմֆորտ առաջացնում է առաջին հերթին դժգոհություն, իսկ երբ մարդ տեսնում է, որ դրանից հետո գալիս են դրական փոփոխություններ՝ գոհունակություն։ Մենք այսօր գործ ունենք փոփոխությունների առաջին փուլի հակազդեցության հետ, ես համոզված եմ, որ կլինի երկրորդ՝ ավելի դրական էտապը»։
Այնուհետեւ հավելեց, թե չի կանխատեսում, որ դեղերը դեղատոմսով բաց թողնելու գործընթացը թանկացումների կհանգեցնի։ Իսկ նման համոզմունքի պատճառը հետեւյալն է. «Մենք խոչընդոտում ենք այն գործընթացը, որով դեղերն էժանացել էին այն դեղերի հաշվին, որոնք պետք չեն բնակչությանը, բայց ուղղակի վաճառվում էին։ Մեր նպատակն է, որ բնակչությանը չվաճառվեն այն դեղերը, որոնք իրեն պետք չեն»։
Համապատկերում հավելենք, որ դեղերի գրանցման գործընթացը կրում է շարունակական բնույթ։ Պարբերաբար գրանցվում են նոր դեղեր, իսկ գրանցման ժամկետն ավարտած դեղերը ցանկից հանվում են։ Առողջապահության նախարարությունն ամեն ամիս վերանայում եւ հաստատում է Հայաստանում գրանցված դեղերի ցանկը։

Արմենուհի ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ